Geoblocking: do's en don'ts voor webshops

Geoblocking betekent dat een online handelaar de toegang tot zijn website of de inhoud ervan gaat beperken of blokkeren voor consumenten uit het buitenland, vaak om commerciële redenen.

Buitenlandse bezoekers worden meestal op basis van hun IP-adres geïdentificeerd, waarna de site geblokkeerd wordt of de bezoeker automatisch omgeleid wordt naar een lokale versie van de website, waar er bijvoorbeeld andere prijzen worden gehanteerd.

Binnen Europa wordt er gestreefd naar een eengemaakte markt waar er vrij verkeer van goederen en diensten is voor alle EU-onderdanen. Daarom is het in principe verboden om als handelaar kopers te discrimineren op basis van hun nationaliteit, woon- of verblijfplaats.

Toch deden heel wat webshops dat en hanteerden ze bijvoorbeeld verschillende verkoopsvoorwaarden aan de hand van het land waaruit de klant de webshop bezocht. De verordening verplicht elektronische handelaars nu om elke bezoeker naar een landversie naar keuze te surfen en daar een bestelling te plaatsen.

Zo moet een Fransman bijvoorbeeld vanuit Frankrijk toegang hebben tot een Belgische webshop en daar een bestelling kunnen plaatsen. Er zijn natuurlijk enkele nuances, waar ik verderop iets meer over vertel.

Ja, de wet geldt zowel voor B2C- als B2B-platformen. Maar dat laatste enkel als het bedrijf dat de producten bestelt ook de eindgebruiker is. Denk bijvoorbeeld aan een bedrijf dat een televisietoestel wil kopen voor intern gebruik in zijn kantoren.

De verordening is niet van toepassing op transport (bv. vliegtuigtickets), medische, financiële en audiovisuele diensten (bv. streamingwebsites) en platformen met andere auteursrechtelijk beschermde content (bv. games).

• Klanten moeten toegang krijgen tot en kunnen browsen op elke Europese webshop die ze willen. Je mag je webplatform dus niet meer technisch afschermen (het eigenlijke ‘geoblocken’) waarbij bezoekers met een buitenlands IP-adres automatisch worden geweerd of omgeleid.
• De potentiële klant moet een bestelling kunnen plaatsen op de buitenlandse webshop. Je mag dan ook geen andere prijs afdwingen op die landversie van de webshop op basis van nationaliteit tenzij je dat kan rechtvaardigen (bv. een ander belastingsysteem in het land van waaruit de bestelling wordt geplaatst).
• De webshop moet zo ontworpen zijn dat elke EU-klant een bestelling kàn plaatsen. Je mag dit niet gaan bemoeilijken voor buitenlandse klanten. Bestelformulieren moeten bijvoorbeeld universeel opgesteld zijn, er mag dus geen automatische weigering zijn van bepaalde landen op basis van de postcode, de structuur van het telefoonnummer enz.
• Het shop like a local-principe: buitenlandse klanten moeten op dezelfde manier behandeld worden als binnenlandse klanten, met dezelfde prijzen en dezelfde Algemene Voorwaarden.
• Je mag kopers niet gaan discrimineren op basis van aangeboden betaalmiddelen. Als een Belg met MasterCard kan betalen moet een Franse koper dat ook kunnen en mag hij niet per definitie gedwongen worden tot een overschrijving.

• Je mag geen verkoop weigeren aan een buitenlandse consument, maar je mag wel weigeren om te leveren als dat voor jou als handelaar onmogelijk is, of als er geen sprake is van discriminatie.
  
  Een concreet voorbeeld: Een Belgische klant wil een fiets kopen en vindt de beste deal op een Duitse website die echter alleen leverings- en afhaalpunten in Duitsland heeft. De klant heeft het recht om de goederen te bestellen en af te halen bij de handelaar in Duitsland, net zoals elke andere Duitse consument.
• Je mag de bezoeker automatisch doorsturen naar een ander domein als je zijn expliciete toestemming hebt. Dat kan bijvoorbeeld door (wegklikbare) redirectpop-up te tonen die vraagt of je hem naar een andere (meer geschikte) landversie mag doorsturen.
• Handelaars mogen ook nog steeds verschillende landversies van webshops uitbaten met gedifferentieerde prijzen, zolang er maar geen gedwongen omleiding is. Is iets goedkoper op de Spaanse versie van de site, dan moet een Italiaan ook op die site kunnen bestellen. Maar de prijzen op de Italiaanse site mogen dus wel hoger liggen.
• Je moet geen rekening houden met mogelijke wetgeving van het land van waaruit de klant in jouw webshop bestelt, zoals een verbod op vuurwerk. Die verantwoordelijkheid ligt bij de klant.

De wet bepaalt dat nationale overheden de noodzakelijke sancties kunnen opleggen.

In België is de Economische Inspectie van de FOD Economie bevoegd voor de controle van de toepassing van de regelgeving. Voorlopig zijn concrete controles en boetes nog onbekend.

Wel werd op Europees niveau de Amerikaanse keten Guess al veroordeeld tot een boete van bijna 40 miljoen euro omdat ze retailers verboden reclame te maken en over de grens te verkopen.

Zo probeerde de keten te voorkomen dat EU-consumenten in andere lidstaten zouden winkelen, waardoor ze prijzen kunstmatig hoog kon houden. Dat was onder meer in strijd met de geoblockingverordening.