Hoe een native copywriter je imago kan redden

Dit komt wellicht niet als een verrassing: het Frans is niet de makkelijkste taal om te beheersen. De Franse grammatica houdt van uitzonderingen. En uitzonderingen op uitzonderingen. Soms is er zelfs geen logische verklaring: Franstaligen zijn zelf in de war. 

Als je geen moedertaalspreker bent, kan een volledige tekst in het Frans schrijven echt een uitdaging zijn. En het wordt nog erger, want als je met Franstaligen communiceert, is het normaal om perfect Frans te schrijven. Een fout in het Frans is bijna een misdaad: Franstaligen tolereren geen spelfouten. 

Een spelfout in je mail of op je website ? Dat is bijna onvergeeflijk: je verliest je geloofwaardigheid, je reputatie wordt beschadigd, je communicatie verliest haar waarde en als het over social media gaat, neem je het risico een heel debat op gang te brengen dat wordt gevoed door veel grammar nazis die iets te graag hun kennis willen delen.

Ja, voor veel Franstaligen is het Frans een heilige taal, en is de spelfout heiligschennis.

Misschien gebruik je soms Google Translate, Deepl of andere software om een tekst te vertalen, en dat snap ik: deze tools zijn een waardevol hulpmiddel. Maar ze zullen nooit een native speaker vervangen. Hoewel sommige van die tools goede teksten produceren, hebben hun vertalingen vaak veel gebreken. Daarom moeten deze teksten altijd op zijn minst nagelezen worden. Anders levert het je waarschijnlijk onaangename verrassingen op.

Want een imago zegt vaak meer dan duizend woorden:

Het klinkt misschien simpel, maar het vertalen van een tekst is een complex proces. Vertalen is niet alleen het vervangen van de woorden van een taal door hun equivalent: het gaat veel verder. Daarom noemen we het bij Intracto vaak ook ‘hertalen’.

Letterlijke vertaling is zelden een goede keuze

Elke taal heeft zijn eigen specifieke kenmerken, en deze zijn in het algemeen nog duidelijker tussen twee verschillende taalfamilies. Aangezien het Frans een Romaanse taal is, is het letterlijk vertalen van een tekst uit het Nederlands of Engels - de Germaanse talen - een gevaarlijk spel. Het is zeker niet simpel als 1-2-3, of eerder simple comme bonjour, zoals we in het Frans zeggen. 

En dan zijn er nog alle onvertaalbare categorieën: woordspelingen, uitdrukkingen, spreekwoorden of culturele referenties. In deze gevallen moet je het concept wijzigen of een gelijkwaardig woord vinden in de andere taal. Onmogelijk als je niet perfect vertrouwd bent met de cultuur van de taal waarin je schrijft. 

Van Parijs naar Brussel: het is niet altijd hetzelfde Frans 

De Vlamingen weten het wel met al hun dialecten: net zoals voor het Nederlands, heeft het Frans specifieke kenmerken volgens het land (of de regio) waar het wordt gesproken. Vermijd dus om over Belgische 'pralines' te praten, of om de ‘GSM’ van je klanten te vragen ... onze Franse vrienden zullen je misschien niet goed begrijpen.

Hou rekening met het reëel gebruik van de sprekers

Je hebt het nu begrepen: je moet opletten met het vertalen van uitdrukkingen en andere woorden die specifiek zijn voor de taal. Maar daarnaast is het gebruik ook een essentiële factor om rekening mee te houden.

In het Nederlands bijvoorbeeld, gebruiken jullie de jij-vorm overal en bijna in alle omstandigheden. Daarom is het soms zo moeilijk om sommige Nederlandstalige klanten te doen begrijpen dat in het Frans de jij-vorm moet worden vermeden; de beleefde vorm (‘vous’) is de norm. Tenzij je je tot een zeer jong publiek of tieners richt, vermijd dan het gebruik van de tweede persoon in je teksten. Dat klinkt niet vlot voor een Franstalige en geeft een onprofessionele indruk.

Veel anderstaligen weten het niet, maar in 1990 kreeg de Franse taal een belangrijke  hervorming. De bedoeling? Een meer toegankelijke taal en een einde maken aan een hele reeks grammaticale inconsistenties. Dit gebeurde zonder rekening te houden met de liefde van de Franstaligen voor de complexiteit van hun taal, die voor velen net de rijkdom ervan vormt. Frans laat zich niet zomaar kennen. 

Daarom maken we vandaag nog het onderscheid tussen de ‘oude’ spelling (traditionele spelling) en de nieuwe spelling (gerectificeerde spelling). Hoewel deze gerectificeerde spelling aanbevolen is (en dat is wat kinderen leren op school), kon ze niet worden opgelegd. Daarom beschouwt men beide vormen als correct, maar de gouden regel is de consistentie: je moet kiezen voor de traditionele of de gerectificeerde spelling in je tekst. 

Zo dubbelchecken mijn Nederlandstalige collega’s soms of ik toch geen foutje in mijn teksten heb gemaakt, want dat kan iedereen overkomen.

Is boite niet met een î?

Hey Justine, is 'ile' niet 'ïle' in het Frans?

Vaak is het een kwestie van spellingkeuze. Moeilijk om te weten wat je moet doen? Dat is normaal. En daarom moet je een beroep doen op iemand met relevante expertise.

Als het genoeg was om vanaf de geboorte een taal te spreken om perfecte grammatica, spelling én een goede literaire cultuur op te doen, dan zou iedereen dat weten. En dan zou ik geen vijf jaar op de universiteitsbanken hebben gezeten om als Franstalige linguïstiek en Franse letterkunde te studeren.

Kijk maar eens rond je. De meeste van je collega’s hebben wellicht het Nederlands als moedertaal, maar hoeveel van hen zou je de opdracht durven geven om een belangrijke commerciële tekst voor een grote klant te laten schrijven in het Nederlands?

We worden niet met perfecte taalkennis geboren. Omwille van alle redenen die ik al heb vermeld, maar niet alleen daarom. Als klant verwacht je meer dan een tekst zonder spelfouten. Misschien wil je een tekst die je doelgroep overtuigt, die geruststelt, die informeert, die betrekt, die doet glimlachen ... Achter deze tekst zit dus een intentie. En om deze intentie te kracht bij te zetten, moet je een native copywriter inschakelen.